Dertig jaar na DOGME 95 bundelen vijf filmmakers hun krachten in een artistiek collectief rond een gemeenschappelijk manifest en een nieuwe kuisheidsbelofte bestaande uit tien nieuwe dogma’s, die de artistieke integriteit van speelfilms moeten beschermen en ruimte moeten creëren voor compromisloze filmverhalen in een nieuw tijdperk.
Vijf vooraanstaande filmmakers nemen nu – drie decennia na de eerste dogmegolf – het initiatief tot een nieuwe beweging: DOGME 25. Het collectief, opgericht in mei 2025, bestaat uit de regisseurs May el-Toukhy, Milad Alami, Annika Berg, Isabella Eklöf en Jesper Just, en vormt een opstand in het licht van de hedendaagse realiteit.
In hun nieuwe manifest verklaren de vijf filmmakers onder andere:
- Wij eren DOGME 95 en alle filmmakers die ons zijn voorgegaan, evenals degenen die nog zullen komen. Wij voeren dezelfde strijd voor de vrije kunst als een verdediging tegen zinloosheid en machteloosheid. DOGME 25 is een reddingsactie. DOGME 25 is een culturele versterking en een verdedigingslinie voor dat wat ons dierbaar is.
Met een gemeenschappelijk manifest en kuisheidsbelofte willen de vijf filmmakers de voorwaarden voor filmproductie heronderhandelen in een tijd waarin producties en filmteams groeien, processen versnellen en technologische expressie de overhand neemt, waardoor er minder film voor het geld wordt gemaakt. Het doel is de artistieke waarde van film te benadrukken en werken te creëren die op de voorwaarden van de filmkunst worden gevormd.
- In een wereld waar berekende, algoritme-gebaseerde en technologisch gepolijste film terrein wint, willen wij het menselijke, feilbare en specifieke afdrukken behouden. Wij vechten voor het compromisloze en onvoorspelbare, en tegen krachten die filmkunst reduceren tot een ultraverwerkt consumptiegoed.
De tien dogma’s van de kuisheidsbelofte:
Het manifest en de kuisheidsbelofte verplichten de vijf regisseurs om binnen kaders te werken die verdieping, terughoudendheid en artistieke noodzaak benadrukken. De kuisheidsbelofte omvat tien dogma’s die in drie hoofdsporen vallen:
Terug naar de fysieke realiteit
- Internet mag niet worden gebruikt in creatieve processen.
- Films moeten binnen één jaar worden gemaakt met maximaal tien personen achter de camera.
- Het script moet met de hand worden geschreven.
Esthetische soberheid
- Minstens de helft van de film moet zonder dialoog zijn.
- Niets mag nieuw zijn – alle apparatuur, kostuums en decor moet geleend, gevonden of gebruikt zijn.
- Make-up is alleen toegestaan als het een onderdeel van het verhaal is.
Economische en lokale integriteit
- De film moet worden opgenomen op de plek waar het verhaal zich afspeelt.
- Financiering mag alleen worden aanvaard als deze het inhoudelijke van de film niet beïnvloedt.
Het kuisheidsbelofte en de tien dogma’s zijn volledig te lezen in het manifest.
Dertig jaar geleden bundelden regisseurs Lars von Trier, Thomas Vinterberg, Søren Kragh-Jacobsen en Kristian Levring hun krachten in opstand tegen de gevestigde filmindustrie, wat leidde tot een kuisheidsbelofte – een set regels om filmproductie te vereenvoudigen en verhalen dichter bij het publiek te brengen.
De vier regisseurs creëerden met DOGME 95 een unieke filmbeweging die wereldwijd weerklank vond en een doorbraak betekende voor de Deense cinema. In totaal werden 212 Deense en internationale speelfilms geregistreerd als dogmefilms, met grote successen zoals Festen, Idioterne, Mifunes sidste sang, Italiensk for begyndere en Elsker dig for evigt.
Nu – drie decennia later – komt een nieuwe groep prominente filmmakers naar voren. Gebaseerd op hun eigen artistieke praktijk hebben de vijf regisseurs kaders gecreëerd voor moedige en compromisloze filmverhalen, die nadruk leggen op nabijheid, noodzaak en integriteit – zowel collectief als individueel.
Initiatief van de regisseurs, gefaciliteerd door de industrie
DOGME 25 is opgezet door May el-Toukhy, die de vijf regisseurs samenbracht. Eind 2024 benaderde May Zentropa met het verzoek dit initiatief te creëren als een ruimte voor ontwikkeling, reflectie en innovatie. Twee van Zentropa’s directeurs en ervaren producers, Louise Vesth en Sisse Graum Jørgensen, zijn verantwoordelijk voor de financiering en uitvoering van DOGME 25.
Het project wordt uitgevoerd in samenwerking met Zentropa, DR en Nordisk Film Distribution, die basisfinanciering verzorgen om films te realiseren binnen de DOGME 25-voorwaarden. Het Deense Filminstituut ondersteunt de ontwikkeling van het concept, manifest en productiemethode, terwijl TrustNordisk het internationale verkoopproces verzorgt.
Thomas Vinterberg en Lars von Trier, oprichters van DOGME 95, zeggen:
“’95 maakten we films in vrede en creëerden een opstand tegen conformiteit. In ’25 ontstaan dogma’s opnieuw, nu in een wereld van oorlog en onzekerheid. We wensen jullie succes bij de herovering van Deense film.”
DR, Nordisk Film Distribution en TrustNordisk hebben ook hun steun uitgesproken, evenals het Deense Filminstituut, dat het initiatief ziet als een noodzakelijke nieuwe stap voor de Deense filmkunst.
Manifest:
DOGME 25 is een collectief van filmmakers opgericht in Kopenhagen in de lente van 2025. Ons doel is de originele speelfilm en het recht om film te maken op de eigen voorwaarden te verdedigen.
De vijf regisseurs achter DOGME 25:
- May el-Toukhy (1977), regisseur en scenarist, bekend van Lang historie kort (2015) en Dronningen (2019).
- Milad Alami (1982), regisseur en scenarist, bekend van Charmøren (2017) en Modstanderen (2023).
- Annika Berg (1987), filmmaker en beeldend kunstenaar, debuterende met Team Hurricane (2017).
- Isabella Eklöf (1978), regisseur en scenarist, bekend van Holiday (2018) en Kalak (2023).
- Jesper Just (1974), beeldend kunstenaar en filmmaker, actief in film en installatiekunst.
Producers: Louise Vesth (1973) en Sisse Graum Jørgensen (1972), beiden leidinggevend bij Zentropa en internationaal erkend voor hun vele succesvolle producties.
Over Zentropa:
Opgericht in 1992 door Peter Aalbæk Jensen en Lars von Trier. Zentropa staat bekend om hoge internationale kwaliteit en innovatieve filmproducties. In 1995 ondersteunde het de DOGME 95-beweging en won sindsdien talloze prijzen, waaronder twee Oscars voor Beste Internationale Film en meerdere nominaties voor Golden Globe, Palme d’Or, BAFTA en Europese Filmprijzen.